قسمت دوم بازی باستانی Ludus latrunculorum

نویسنده: Eli Gurevich

مترجم: مجید اشویی_ محمد علیزاده

مقالات مرتبط

بازی باستانی شاهانه اور

معرفی بازی سیگا

معرفی بازی نه مرد موریس

بازی مانکالا

بازی باستانی Mehen

قسمت اول بازی باستانی لودوس (Ludus latrunculorum)

در قسمت اول آشنایی با بازی لودوس به تاریخچه این بازی و جایگاه آن در بین مردم باستان پرداختیم. در این قسمت قواعد این بازی همراه با تأثیرگذاری آن بر شطرنج امروزی را مورد مطالعه قرار می‌دهیم.

Latrunculi در صفحه اول اثر کلاسیک فیلیور ۱۷۷۴ «تحلیل بازی شطرنج [۱]» ذکر شده است.

Myron J. Samsin و Yuri Averbakh هر دو از این نظریه پشتیبانی کرده‌اند که Petteia ممکن است در توسعه تاریخی شطرنج اولیه، به ویژه حرکت پیاده‌ها، تأثیر داشته باشد. بازی‌های Petteia مطمئناً در زمان حکومت پادشاهی یونان-باختران و پادشاهی هند و یونان که به ترکیب عناصر هندی و یونانی در هنر و آداب و رسوم مذهبی خود می‌پرداختند به آسیای میانه و شمال هند راه یافته است.

وقتی شطرنج وارد آلمان شد، اصطلاحات شطرنج " chess" و " check" (که اصالت آن به فارسی بود) با عنوان Schach وارد زبان آلمانی شد. اما Schach پیش یک کلمه بومی آلمانی برای سرقت بود. در نتیجه، ludus latrunculorum اغلب به عنوان یک نام قرون وسطایی لاتین برای شطرنج استفاده می‌شد.

صفحه Latrunclui حکاکی شده بر روی باسیلکا جولیا، رم. عکاس: اریک لیواک-دال، ۱۶ ژوئن ۲۰۰۴، ویکی مدیا.

قوانین و قواعد بازی

• لودوس یک بازی دو نفره است.
• بازی در یک صفحه ۸ در ۸ انجام می‌شود که یکی از بازیکنان مهره‌های سفید (روشن) و بازیکن دوم مهره‌های سیاه (تیره) را در اختیار می‌گیرد. این مهره‌ها در زبان رومیان Counters یا به زبان لاتین Calculus (جمع Calculli ) خوانده می‌شد.
• قبل از شروع بازی، بازیکنان تصمیم می‌گیرند که هر یک چند مهره در بازی داشته باشند. محدوده مجاز ۱۶-۲۴ مهره برای هر بازیکن است.
• مهره‌ها برای شروع می‌بایست در صفحه قرار بگیرند.
• نوبت اول با قرعه تصمیم‌گیری می‌شود، مثلاً با پرتاب یک سکه. سپس، هر بازیکن در نوبت خود یک مهره را بر روی هر مربع خالی روی صفحه می‌تواند قرار دهد. در این مرحله، هیچ حذف و تعدیلی انجام نمی‌شود. مهره‌های قرار داده شده در این مرحله Vagus (جمع Vagi ) نامیده می‌شوند.
• پس از قرار دادن همه مهره‌ها، بازیکنان در نوبت خود مهره‌های‌شان را جابه‌جا می‌کنند. مهره‌ها را می‌توان به صورت حرکت + (به طور افقی و عمودی، اما نه مورب) به هر مربع مجاور منتقل کرد. مهره‌های منتقل شده در این مرحله، Ordinarius (جمع Ordinarii ) نامیده می‌شوند.
• اگر مربع پشت مهره حریف خالی باشد و مهره‌ای در آن وجود نداشته باشد، یک مهره می‌تواند به وسیله پرش از روی مهره حریف، به مربع خالی پشت آن برود. چند پرش را می‌توان در یک حرکت انجام داد، درست مثل چکرها.
• یک بازیکن می‌تواند مهره‌های دشمن را بین دو مهره خود به دام بیندازد (حرکت ساندویچ). مهره به دام افتاده را نمی‌توان جابه‌جا کرد، اما آن مهره روی صفحه باقی می‌ماند. مهره به دام افتاده را Alligatus (جمع Aligatii ) یا Incitus (جمع Incitii ) می‌نامند. برای مشخص شدن این‌که مهره‌ای به Alligatus تبدیل شده، آن را برعکس می‌کنند.
• هنگامی که مهره حریف به Alligatus تبدیل شد، در نوبت بعدی، بازیکن می‌تواند آن را حذف کند و آن را از روی صفحه بردارد، هنگامی که یک مهره از صفحه جدا می‌شود، دیگر به بازی بر نمی‌گردد.
• اگر حریف یکی از مهره‌های ما را به دام انداخته باشد که آن مهره یکی از مهره‌های حریف را Alligatus کرده باشد، در این شرایط Alligatus او آزاد می‌شود و قطعه که برعکس شده بود، دوباره به حالت اولیه برمی‌گردد.

• یک بازیکن می‌تواند مهره خود را بین دو مهره دشمن جابجا کند، تنها در صورتی که با انجام چنین حرکتی یکی از مهره‌های دشمن را به دام بیندازید. چنین حرکتی Suicide نامیده می‌شود.
• هنگامی که یکی از بازیکنان تنها یک مهره بر روی صفحه داشته باشد، بازی با باخت او به پایان می‌رسد.

برای اطلاع از اخبار مربوط به بازی‌ها و مطلع شدن از مقالات تازه می‌توانید به اینستاگرام ما به آیدی bazikhallagh مراجعه کنید.

منابع:

https://www.ancientgames.org/ludus-latrunculorum-latrunculi/

https://en.wikipedia.org/wiki/Ludus_latrunculorum