در بیستمین مناظره مسابقات تخصصی تعاون مطرح شد؛
همگرایی بیشتر منافع بخش تعاون با ایجاد اشتغال نسبت به بخش خصوصی
زهرا پورمحسنی اولین مناظره کننده تیم فراز در تعریف کلیدواژه‌های گزاره گفت: در اقتصاد کنزی رکود اقتصادی به دوره¬ای گفته می¬شود که اقتصاد حالت انقباض به خود گرفته و در نهایت کوچک و رشد اقتصادی یک رشد منفی خواهد بود.
وی افزود: در شرایطی که تقاضا کاهش پیدا می‌کند، کالاهای بسیاری در بازار هستند که مشتری ندارند و ما با افزوده تولید مواجه خواهیم شد، افراد زیادی شغل خود را از دست می‌دهند چرا که بخش تولید متضرر شده و در نهایت یک ضربه مهلک در بخش اشتغال خواهیم داشت.
وی تصریح کرد: در سایت مؤسسه CFI بیان می‌شود که در شرایط رکود اقتصادی ما باید ماهیت دوگانه بخش¬های اقتصادی را در نظر بگیریم چرا که بخشهای اقتصادی که در کشور ما بخش خصوصی، تعاون و دولتی هستند علاوه براینکه بر اقتصاد تأثیر می‌گذارند بر یکدیگر تأثیرگذار بوده، بنابراین ما باید سایر جنبه‌های رکود اقتصادی را هم در نظر بگیریم.
پورمحسنی ادامه داد: در رکود باید شرایطی را متصور شویم که صنایع پیشرو و سرمایه‌های کلانی که پشت این صنایع هستند با شوک مواجه شده¬اند. این سرمایه‌ها عمدتاً در بعضی کشورها از سوی بخشهای خصوصی هستند و این بخش برای اینکه بتواند بقای خودش را در شرایط رکود اقتصادی تضمین کند، تعدیل نیرو می‌کند بنابراین بارزترین و ملموس¬ترین حرکتی که ما در طول تاریخ از بخشهای خصوصی دیدیم در شرایط رکود اقتصادی تعدیل نیرو و اخراج نیروها بوده است.
وی اشتغالزایی را به معنای ایجاد شغل¬ها نسبت به نیاز روز بازار و همینطور توسعه کسب و کارهای موجود دانست و اذعان داشت: این دقیقاً هدف و تعریفی است که ما از بخش اقتصاد تعاونی داریم و انتظاری است که از بخش تعاونی داریم بنابراین همگرایی منافع بخش تعاون با ایجاد اشتغال خیلی بیشتر از بخش خصوصی است.
وی در پایان زمان خود تاکید کرد: رهبری معتقد هستند که کاری در این کشور وجود دارد که اگر وزارت تعاون انجام ندهد از هیچ دستگاه دیگری برنمیاد، ما در این شرایط و در این مرحله از اشتغال به تعاون نیاز زیادی داریم زیرا که هیچ دستگاهی در این کشور امکانات و وسعت کار تعاون در بعضی از بخشها را ندارد.
علیرضا میردیده اولین سخنران تیم در سنگر آزادی گفت: رکود اقتصادی، در حقیقت به معنای دوره‌ای طولانی از کاهش فعالیت‌های اقتصادی است که در آن، در چهار عامل تولید، درآمد، اشتغال و تجارت، کاهش شدید رخ می‌دهد و همانگونه که مشخص است، افزایش اشتغال، از مباحث اصلی سیاستهای مبارزه با رکود است.
وی ادامه داد: نقص کمبود سرمایه شرکت‌های تعاونی در قیاس با شرکت‌های خصوصی، مسئله‌ای روشن است و برای به‌کارگیری توان اشتغالزایی بخش تعاون، نیاز به تزریق سرمایه و اتخاذ سیاستهای انبساطی مالی است. در این روند، دولت هزینه‌های خود را از طریق مالیات و یا استقراض از بانک مرکزی افزایش داده و منابع مالی جدیدی در اختیار بخش تعاون قرار می‌دهد، تا تعاونی‌ها در امر اشتغال و تولید در دوران رکود، فعال گردند.
وی خاطرنشان کرد: شرکت‌های تعاونی با دریافت منابع مالی جدید، دستمزدها را افزایش می‌دهند و این افزایش دستمزد، هم به جذب کارگران کمک می‌کند و هم طبق تئوری کینز، به افزایش مصرف نیز منجر می‌گردد که رفته‌رفته هم در بحث تولید و هم در بحث اشتغال، به بهبود وضعیت می‌انجامد.
وی افزود: کارایی این سیاست در زمینه ایجاد اشتغال و مبارزه با رکود، مورد نقد فریدمن و سپس لوکاس قرار گرفت و آنها با استفاده از مفهوم انتظارات تطبیقی، نشان می‌دهند که این سیاست، به جای مبارزه با رکود، به خلق رکود تورمی و دامنزدن به ابعاد بحران می‌انجامد.
وی تصریح کرد: سیاستهای انبساطی افزایش اشتغال از طریق خلق تورم به واسطه تعاونی‌ها، تنها می‌تواند با جذب‌های کوتاه‌مدت کارگران، مدتی رکود اقتصادی را به عقب بیاندازد اما در نهایت و پس از تطبیق انتظارات عاملان عقلانی، به سبب سیاستهای تورم‌زا، شاهد رکود تورمی خواهد بود که اشتغال‌های ایجاد‌شده نیز مجدداً به بیکاری و عدم اشتغال مبدل خواهند شد.
میردیده یادآور شد: سیاست خلق تورم از طریق تزریق سرمایه به تعاونی‌ها جهت ایجاد اشتغال، در میان‌مدت و بلندمدت به سبب تطبیق انتطارات کارگران، ناکارآمد بوده و به تعمیق مجدد رکود به همراه تورم خلق‌شده می‌انجامد و در نتیجه، امکان سخن‌گفتن از توان اشتغالزایی بیشتر شرکت‌های تعاونی در دوران رکود اقتصادی وجود ندارد.
هانیه روشن منش دیگر سخنران تیم فراز با تاکید بر اینکه توان اشتغال زایی بخش تعاونی در شرایط رکود اقتصادی بیشتر از بخش خصوصی است گفت: رکود اقتصادی انواع مختلفی دارد اما سیاستهایی که در برابر هر یک از این رکودها اتخاذ می¬شود متفاوت است؛ قطعاً یک راهبرد کلی و مشکل گشا برای این امر وجود دارد که با توجه به گزاره و موضعی که تیم ما دارد این راهبرد توان اشتغالزایی بخش تعاونی است.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم کشوری را در نظر بگیریم که مانند کشور ما در شرایط رکود اقتصادی است، اقتصاد کشور مجبور می¬شود به تولیدات داخلی اکتفا کند و با توجه به شرایطی که دارد نمی¬تواند با احداث کارخانه و سرمایه گذاری¬های سنگین رونق پیدا کند و چرخه اقتصادی بچرخد در اینجا مدل تولید بدون کارخانه مطرح می¬شود که نکات بسیار مثبتی مثل جلوگیری از اتلاف سرمایه و نیروی کار دارد.
وی افزود: به دلیل اینکه الگوی کاروری که تعاونی¬ها دارند نیاز کمتری به امکانات در زمینه اتوماسیون، در زمینه ابزار آلات و سایر امکاناتی که برای شرایط کار نیاز دارند و در نتیجه¬ی برتر بودن نیروی کار انسانی نسبت به سرمایه، بخش تعاونی می¬تواند برای مجموعه‌ای از افراد ایجاد اشتغال کند.
روشن منش اذعان داشت: وقتی بیان می¬شود توان اشتغالزایی بخش تعاونی از بخش خصوصی بیشتر است به این دلیل است که هر شغل مستقیمی که در بخش تعاونی ایجاد می¬شود به دنبال آن چند شغل غیر مستقیم در بخش¬های دیگر ایجاد می¬شوند که در واقع مکمل بخش تعاونی هستند.
وی ضمن اشاره به کمتر بودن هزینه سرمایه گذاری برای اشتغال زایی در بخش تعاونی از بخشهای دیگر گفت: نباید از پتانسیل تعاونی¬های تولیدی روستایی و تعاونی¬های اشتغال بانوان غافل شویم چراکه در جمع کردن سرمایه¬های خرد، نیروی کار و وارد کردن آنها به چرخه¬های اقتصادی نقش مهمی دارند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مهمترین ویژگی¬های بخش تعاونی¬ها در بخش اشتغالزایی این است که در تعدادی از این تعاونی¬ها مانند تعاونی¬های فرش دست بافت، اعضا بدون نیاز به مراجعه به محل کار مانند کارخانه و یا شرکت در محل سکونت خود مشغول به کار هستند و به تولید کالا و خدمات می¬پردازند که جلوگیری از اتلاف سرمایه و نیروی کار، اشتغال در محل سکونت با کمترین امکانات و سرمایه نکات مثبتی است که به همراه دارد.
محمد پیری مناظره کننده دوم تیم در سنگر آزادی با شارخ بخ اینکه رکودها بنا به منشأ متفاوت، جنس و اثر متفاوتی دارند گفت: به طور مثال یک رکود طبیعی است مانند بحث کرونا و رکودی که از پی آن آمد و یا رکودی که در اثر تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و یا بحران¬های محیط زیستی به وجود می‌آید این موارد رکودهای طبیعی هستند. رکوردهای دیگری هستند که منشاء مالی دارند مانند بحران ۲۰۰۸ و رکودهای قبل از آن.
وی ادامه داد: از آنجایی که گزاره اشاره‌ای به نوع رکود نکرده است مجبوریم یک تعریف عام از رکود ارائه دهیم. شما تعریف کنز را از رکود ارائه دادید که یک تعریف خاص از رکود است برای آنکه به درد بحث شما بخورد و شمولیتی در مورد بقیه رکودها بنا به منشا آنها ندارد مانند رکود مالی، طبیعی و غیره.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس نقد لوکاس آثار یک تغییر در سیاست گذاری مشخص با تکیه بر صرفاً روابط مشاهده شده در داده‌های تاریخی که بشدت تجمیع شده و روی هم چیده شده‌اند ساده انگارانه است. این نقد مشخصاً در مورد مدل‌های کنزی مصداق دارد که یکسری قواعد ساختاری را در نظر می‌گیرند. ساختار یعنی چیز ثابتی که نسبت بین مولفه‌های اقتصادی در مقیاس کلان را در نظر نمی‌گیرد و میدانیم که هم نظریه در واقعیت دست دارد و هم واقعیت در تکمیل آن نقش ایفا می‌کند. بسیاری از نظریات که در گذشته و بر اساس داده‌های آماری گذشته شکل گرفته شده از بین رفته‌اند و از حیز انتفاع ساقط شده است من جمله بحث کنزی که توسط شما مطرح گردید
نهایتاً اینکه از نظر من بحث شما چهارچوب نظری مشخصی نداشت و بر اساس یک سری دستگاه¬های تحلیلی بی ربط بود حتی بحث شما در مورد مدل‌های کم هزینه، در نهایت پول کارگران باید پرداخت شود و یک تامین سرمایه باید انجام شود و این تامین سرمایه مشخصاً بخشی از دولت است و منجر به سیاستهای انبساطی می‌شود و از طرفی اشتغال خود به تنهایی موضوع بحث نیست و نمی‌توانیم از سایر مولفه¬های کلان اقتصادی منتزع کنیم هنگامیکه منحنی فیلیپس را مطرح می‌کنیم و نسبت تورم و بیکاری را مطرح کرده و بلافاصله آن را نقد می‌کنیم یعنی هم چارچوب نظری ما مشخص بود و هم نظریه رقیب را نقد کردیم.
نکته بعدی بازه زمانی است یعنی بسیاری از داده¬هایی که نقش موفق تعاونی¬ها را در شرایط رکودی تایید می‌کند افق زمانی کوتاه مدت دارند یعنی در بلند مدت منجر می‌شود رکود به تعویق افتاده و بعد تشدید شود بعنی اوضاع بسیار بدتر شود. نکته مهم دیگر در بحث دوستان این است که شرایط رکود را لحاظ می‌کنند اما تاثیر آن را در نسبت¬های اقتصادی نمی‌سنجند.
پورمحسنی:
دوستان در خصوص رکود طبیعی که در پی کرونا آمده
میدانیم که تعاونی‌ها در انگلستان یکی از موفق ترین مدل‌های اقتصادی را دارند و رئیس بخش تعاونی بریتانیا که سابقاً رئیس کوآپ فود که یکی از بزرگترین تعاونی‌های مصرف غذایی فست فود است می‌گوید که ما در طی یک طرح موقتی توانستیم ۷ هزار شغل ایجاد کنیم، فقط موقتی برای آنکه کمک بکنند و اینها یکی از دلایل تشکیل تعاونی‌ها است و حتی نسبت به سال ۲۰۱۹ با رشد مواجه بوده است.
بنابراین دوستان نمودهای واقعی پتانسیل توان اشتغالزایی را هم باید در نظر بگیرند این پتانسیل بالاخره یک نمود عینی دارد. ما در طول تاریخ با کلی از انواع رکود اقتصادی رکودهای بزرگ مثل هراس بزرگ سال ۱۸۳۷ مواجه بودیم و باید از آنها درس بگیریم یا نه. بالاخره باید یک نظریه¬ای در پی اینها داشته باشیم که به آن عمل کنیم.
در سال ۱۸۶۰ که آلمان با رکود کشاورزی مواجه شد تعاونی‌های کشاورزی را تشکیل داد که به ایجاد بسیاری از مشاغل کشاورزی در این کشور بسیار کمک کرد و همین طور بانک‌های شهری تعاونی بودند که آمدند و اعتباراتی را جمع کردند و نهایتاً چاه‌های آرتزین در سراسر این کشور زدن که اینها هم به مشاغل مرتبط با کشاورزی کمک کرد و هم به مشاغل دیگر.
در مقاله‌ای با عنوان مقاومت مدل اقتصادی تعاونی در زمان بحران که در سال ۲۰۰۹ چاپ شده بیان می‌کند که در شرایط بحران مردم تمایل به سرمایه گذاری در بانک‌های خصوصی از دست می‌دهند چراکه بانک‌های خصوصی دچار ورشکستگی می‌شوند بنابراین بیشتر تمایل دارند که به تعاونی و اعتبارات تعاونی رجوع کنند چرا که در آنجا سهامدار هستند و همین تعاونی¬ها هستند که بسیار کمک می‌کند چرا که فعالیت گسترده‌ای دارند برای مثال الان بانک‌ها تعاونی ۱۷۷ میلیون عضو در ۹۶ کشور دارند که الان یکی از بزرگترین بانک‌های ما هم یکی از بانک‌های تعاونی هست به اسم rabo bank
در سال ۱۹۳۰ که آمریکا با great depression مواجه بود اعتبارات تعاونی‌ها بود که توان خرید تجهیزات و ادوات کشاورزی را از ۷۵ میلیون دلار آمریکا به ۲۵۰ میلیون دلار آمریکا افزایش داد و اینها همه کمک کرد به اشتغال در کشور آمریکا.
در کشور خودمان بعد از جنگ جهانی دوم که ما دچار رکود اقتصادی شدیم موسسات مرتبط با سازمان ملل متحد و دفتر جهانی خواروبار (فائو) به ایران آمده و کمک به آگاه کردن مردم نمودند، ادوات در خدمت آنها قرار دادند تا بتوانند به بحث اشتغال کمک بکنند.
بحث ظرفیت‌های محلی را هم که در نشریه اقتصاد ایران چاپ شده بود در خصوص توان اشتغالزایی بخشهای مختلف اقتصادی در نظر بگیریم که در خصوص ظرفیت‌های محلی یکی از کارآمدترین مدل‌های اقتصادی مدل تعاونی‌ها است. الان ۹۶ درصد مردم کنیاتا و همواره با مشکلات اشتغال زایی رو به رو بوده است و ۶۳ درصد از مردم کنیا از طریق تعاونی‌ها است که امرار معاش می‌کنند و این بخش بسیار در خصوص ظرفیت‌های محلی، شناسایی آنها و کسب و کارهای کوچک کمک کرده و باز هم تکرار می‌کنم که همگرایی بحث تعاون بسیار بیشتر است.
میردیده در دومین زمان خود گفت: آمارهایی که تیم مقابل ارائه می‌دهند، بسیار فشرده و در هم پیچیده و در یک دوره کوتاه است. باید پرسید در ۱۹۵۳ که بعد از پایان جنگ کره که ما دچار بحران رکود اقتصادی شدیم تا ۱۹۶۳ سیاست‌ها چه سیاستهایی بود؟ سیاستهای انبساطی مالی که با تزریق سرمایه اشتغال ایجاد کند و بخش تعاونی یکی از همین بخشها بوده است و در دهه ۷۰ به رکود تورمی بدل می‌شود و از آنجاست که نئولیبرالیسم روی کار می‌آید و سیاستهای انبساطی کنار زده می‌شود و این سیاستهای کنزی بدون اعتبار می-شوند.
وی ادامه داد: آنچه دوستان در مورد آن صحبت می‌کنند، شرایط طبیعی است اما در شرایط رکودی چه شرایطی حاکم است؟ مهمترین مسئله¬ای که در این دوران داریم نااطمینانی نسبت به شرایط آینده است و اساساً تمامی بخشهای اقتصادی با کمبود سرمایه شدید روبرو هستند و نیاز به سرمایه دارند.
وی با اشاره به پژوهش زهرا کریمی به عنوان اشتغال عمومی راهکارهای مقابله با بیکاری در شرایط رکودی به تعاونی‌ها در ایران گفت: در این پژوهش بیان می‌شود اینها نه تنها نتوانسته‌اند سرمایه‌های دولت را با سرانجامی برسانند بلکه یکسری از این سرمایه در جای دیگری استفاده کرده‌اند و برخی دیگر به دلیل این سرمایه تعطیل شده‌اند.
روشن منش در زمان بعدی تیم فراز گفت: آماری که روابط عمومی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی منتشر کرده است نقض حرف‌های تیم مقابل است. در اسن آمار ۳۸۳ طرح تعاونی را در سال ۹۹ بررسی می‌کند که ببیند مشارکت و اشتغال زایی آنها به چه صورتی بوده است. این طرح‌ها با مشارکت ۳۳۷۱۵ عضو بوده است و به بهره برداری رسیده است و فقط تعاونی مسکن آن در برخی از استان‌ها برای ۱۳۶۴۹ نفر اشتغالزایی کرده است و برای استان‌هایی مثل اصفهان، خوزستان و فارس که طرح¬هایی در آنها اجرا شده است و بیشترین اشتغال زایی در همین استان‌ها بوده است.
وی افزود: با توجه شرایطی که هم اکنون در آن قرار داریم با توجه به شرایط رکود و وضعیت کرونا و این طرح‌ها باعث اشتغال زایی شده است و هر طرح به طور متوسط ۷۰ شغل ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر اینکه همه افراد جامعه ابزار و سرمایه لازم برای ایجاد اشتغال را ندارند اذعان داشت: باید در نظر داشته باشیم که بخش خصوصی در شرایط رکود ریسک بالا برای سرمایه گذاری در بخش اشتغال را نمی‌پذیرد و انگیزه سودآوری آن مهمتر از انگیزه ریسک پذیری برای تولید اشتغال است و سابقه پروژه¬های نیمه تمام بخش خصوصی این مسئله را مطرح می‌کند و گواه این قضیه است.
روشن منش در پایان تصریح کرد: کلیت بحث تیم ما این است که تعاونی با پتانسیلی که دارد می¬تواند برای میلیونها نفر که هیچ امکاناتی ندارند و یا امکانات اندکی در اختیار دارند را دورهم جمع کند و اشتغال زایی کند ما منکر کمک که بخش خصوصی می‌تواند بکند نیستیم بلکه توان اشتغالزایی بخش تعاونی بیشتر است و بخشهای دیگر می‌توانند به آن کمک کنند.
نظر شما :